འགྲེལ་བཤད་འབྲི་རྩོམ་གྱི་དཔེ།

                              ངེའི་སློབ་གྲྭ།                 

༉ མི་ཚེ་འདི་དཔེ་དེབ་དང་འདྲ་ཟེར་བ་ཅིན་ འབྲིང་རིམ་གོང་མའི་ཤེས་ཚད་སྦྱངས་པའི་དུས་འདི་ དེ་ཡི་ནང་གི་ཤོག་གྲངས་གཅིག་ཨིན། ལོ་ཨ་རྟག་རང་ ང་རའི་སློབ་གྲྭ་གིས་ སློབ་གྲྭ་གཞི་བཙུགས་འབད་བའི་ཉིནམ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་ནི་ཡོད། དུས་ཅི་ མཐའ་མཇུག་ལུ་ སློབ་གྲྭ་ནང་ སློབ་ཕྲུག་རྙིངམ་ཅིག་སྦེ་ འགྱོ་ནིའི་བསྐོར་རྒྱབ་འདི་ ང་ལུ་ཕོགཔ་ཨིན་མས། ཧེ་མ་ ང་སློབ་ཁང་ནང་ དཔེ་ཆ་ལྷབ་ནིའི་དོན་ལུ་འོངམ་ད སློབ་གྲྭའི་ས་ཁོངས་ ལས་ཕར་ རྟ་རྒྱུག་རྐྱབ་སྟེ་འོང་ནི་ཡོད། ཨིན་རུང་ ད་ལྟོ་ སློབ་གྲྭའི་ས་ཁོངས་ དེ་ལས་འགྱོཝ་ད་ ཧེ་མ་ལས་ ལྷགཔ་པའི་ ཚོར་སྣང་མ་འདྲཝ་ཅིག་ཤརཝ་མས།

སློབ་གྲྭའི་འཛུལ་སྒོ་སྦོམ་ལས་འགྱོ་བའི་ཚེ་ ངེའི་རྣ་བ་ སྒྲ་སྙན་ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོའི་ འཇམ་པའི་སྙན་ཆ་འདི་གོ་ཡི། སྙན་ཆ་འདིའི་རྟིང་བདའ་སྟེ་ འགྱོ་ད་ གཟི་བརྗིད་ཅན་གྱི་འཁྲབ་སྟོན་ཁང་ནང་ལྷོད་ཅི། འདི་ནང་ རྐང་ཁྲི་ལག་ཅནམ་ འཇམ་ཅུག་ཅུ་ཚུ་ ཧིང་སང་ས་སྦེ་་འདུག འ་ནཱི་ འཁྲབ་སྟོན་ཁང་འདི་ ང་བཅས་དྲོ་པ་འཛོམས་ས་ཨིན། ང་གིས་ ད་ལྟོ་ཡང་ སློབ་དབུ་འཛིན་གྱིས་ དྲག་པོའི་སྐད་ཐོག་ མི་ཚེའི་སྐོར་ལས་ གསུངས་མི་འདི་ སེམས་ཁར་ལྷང་ལྷང་སྦེ་དྲན་ཚུགས་བས། འདི་བསྒང་ ང་གཏི་མུག་ཅན་གྱི་གཉིད་ལུ་ ཤུགས་ཐལ་རུང་ ད་རེས་ དེ་གིས་ དགའ་བའི་ཚོར་སྣང་ གཞན་དང་མ་འདྲཝ་སྦེ་བྱིནམ་མས།

འགྲོས་ཀྱིས་སྦེ་ ཐེམ་སྐས་འཛེགས་ཏེ་ འཁྲབ་སྟོན་ནང་ལས་ཕྱི་ཁར་འཐོནམ་ད་ ང་གིས་ གོ་ཡངས་པའི་ཐང་སྦོམ་འདི་ མཐོང་ཡི། འདི་གི་སྦུག་ལུ་ མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་ ཁྲ་ཅེམ་ཅེ་སྦེ་ཤར་ཏེ་འདུག དེ་མ་ཚད་ སྦྱང་གི་དྲིམ་གྱིས་ ག་ར་ཁྱབ་སྟེ་འདུག ཡ་་་ ཨ་ནཱི་ཐང་འདི་ ང་བཅས་ ཞབས་ཁྲ་འགྲན་བསྡུར་འབད་ས་ཨིན་མས། དེ་བསྒང་ སློབ་ཕྲུག་ག་ར་ སློབ་ཁང་གི་སྒོའི་བར་ནང་གྱི་ ལྕགས་ཀྱི་རཝ་གུ་ ཧེན་ཏེ་ ལྟདམོ་བལྟ་སྟེ་སྡོད་ནི་ཡོད།

ཐང་འདི་གི་གཡས་ལས་ ཐེམ་སྐས་རིངམོ་ཅིག་འཛེགས་པའི་མཇུག་ལུ་ ང་བཅས་ ལུས་སྦྱོང་འབད་སའི་ས་ཁོངས་ དཀར་མདོག་ཅན་གྱི་ རྒྱུག་ལམ་གྱི་ས་ཁོངས་་ནང་ལྷོདཔ་ཨིན། བདུན་ཕྲག་ ཨ་རྟག་རང་ ང་བཅས་ཚུ་ ས་ཁོངས་འདི་ནང་ ཚདཔ་འཐོན་འཐོན་རང་ དགའ་སྤྲོའི་སྒོ་ལས་ ལུས་སྦྱོང་འབད་ནི་ཡོད། ལུས་སྦྱོང་ཤེས་ཡོན་འདི་ ཉི་མའི་དྲོད་ཀྱི་ གདོང་ལན་ཡོད་རུང་ ང་འདི་ལུ་ སྤྲོ་བ་འབྱུང་ཡི། ག་ཅི་སྦེ་ཟེར་བ་ཅིན་ དེ་གིས་ སློབ་ཁང་གཅིག་མཐུན་གྱི་སེམས་ཤུགས་བྱིནམ་ཨིན་མས།

ལུས་སྦྱོང་འབད་སའི་ས་ཁོངས་ལས་ གོམས་ཐེངས་བཞི་དེམ་ཅིག་སྤོཝ་ད་ སྒྲིང་ཁྱིམ་ཐོག་གཉིས་པའི་གཡས་ཕྱོགས་ཀྱི་ མཇུག་ལུ་ ང་རའི་སློབ་ཁང་ནང་ལྷོད་ཅི། ང་གིས་ སློབ་ཁང་གི་ གྲུ་བཞི་ནར་མོའི་སྒོ་ཕྱིཝ་ད་ འདི་ནང་ ཤིང་གི་རྐང་ཁྲི་དམར་ཅནམ་དང་ ཐལ་མདོག་འབྲི་ཁྲི་ཚུ་ ཧིང་སང་ས་སྦེ་ གྱལ་རིམ་སྒྲིག་སྟེ་འདུག དེ་གིས་ ང་ཧེ་མའི་སྣང་བ་ སེམས་ཁར་དྲན་བཅུག་ཅི། གཞུང་གི་ཆོས་རྒྱུགས་རན་པའི་སྐབས་ ཆ་རོགས་ཀྱི་མར་མུར་དང་ དཔེ་དེབ་ལྷོག་པའི་སྒྲ་ ཤོག་ཤོག་ ཅིག་ལས་མ་གཏོགས་ མ་སྡོད། ང་བཅས་ག་ར་རང་ལུ་དགོ་པའི་ཡོན་ཏན་ ཉིན་ནུབ་མེད་པར་་རྩ་འགེངས་ལྷབ་དེས་ཅི།

འབྲིང་རིམ་གོང་མའི་སློབ་རིམ་འདི་ དེ་ཅིག་སྦེ་ མཇུག་བསྡུ་རུང་ དེ་ནང་གི་དུས་རིམ་ལས་ཐོབ་པའི་ ཆ་རོགས་ཀྱི་མཐུན་འབྲེལ་འདི་ རྩ་ལས་རང་མཇུག་མི་བསྡུ། ང་གིས་ སློབ་གྲྭ་འདི་ནང་ལས་ཐོབ་པའི་ ཡོན་ཏན་འདི་ལུ་ ཨ་རྟག་རང་ དགའ་སྣང་གི་ཚོར་བ་བསྐྱེདཔ་བསྐྱེད་ ས་རང་སྡོད་འོང་།

                                               འབྲི་མི། བསོད་ནམས་ དབང་ཕྱུག

                                                   ཞུན་དག་པ། བཀྲིས་རྡོ་རྗེ།

བཀའ་དྲིན་ཆེ།

བྱ་བྱེད་ལས་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག

དཔེར་ན། 

Wylie Transliteration/Transliteration

Wylie Transliteration/Transliteration

Transliteration is a system of writing Tibetan script into English using Roman words of English alphabet where the preservation of language is given a highest priority. 

                                                             

Transliteration is a spelling of a word of one language with the alphabet of another language.
                                                            
Transliteration/Romanization: A process of writing Tibetan script using roman letters. Turnell Verl Wylie is the founder of transliteration. 
It mainly focuses on pronunciation to some extend but it largely focuses on spelling.

སྡེབ་སྒྱུར།སྡེབ་སྒྱུར་ཟེར་མི་འདི་བསྒྱུར་བྱའི་སྐད་ཡིག་གི་ཡིག་སྡེབ་ཚུ་སྒྱུར་བྱེད་སྐད་ཡིག་གི་ཡིག་གཟུགས་ནང་ཕབ་
མི་ལུ་སྡེབ་སྒྱུར་ཟེར་སླབ་ཨིན།
སྒྲ྄་སྒྱུར།བསྒྱུར་བྱའི་སྐད་ཡིག་ནང་ལུ་སླབ་སྲོལ་ཡོད་པའི་མིང་ཚིག་ དཔེར་ན་ ས་ཆའི་མིང་དང་ མི་གི་མིང་ལ་སོགས་པ་ཚུ་
སྒྱུར་བྱེད་སྐད་ཡིག་ནང་ལུ་ བྲི་དགོཔ་འཐོན་པའི་སྐབས་ལུ་མིང་འདི་ཚུ་གི་རྗོད་སྒྲ་ག་ཨིན་མི་འདི་སྒྱུར་བྱེད་སྐད་ཡིག་གི་

ཡིག་གཟུགས་ནང་ལུ་བཀོད་མི་འདི་ལུ་སྒྲ་སྒྱུར་ཟེར་སླབ་ཨིན།

དཔེར་ན་America= ཨ་མི་རི་ཀ།
                  Bangkok=བེང་ཀོག ལ་སོགས་པ་།

སྡེབ་སྒྱུར་རྐྱབ་ཤེས་ནི་གི་དོན་ལུ་ རྫོང་ཁའི་གསལ་བྱེད་སུམ་ཅུ་ དབྱངས་མགོ་ཅན་དང་འདོགས་ཅན་སོགས་ཨིང་སྐད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་ནང་བྲི་ཐངས་ཤེས་དགོཔ་ཡོདཔ་ལས་ དེ་གི་དོན་ལུ་ གཤམ་འཁོད་ཀྱི་ཐིག་ཁྲམ་ནང་གཟིགས།

དབྱངས་བཞི། The four vowel
རྫོང་ཁའི་ཡིག་གཟུགས།	དོ་མཉམ་གྱི་སྡེབ་སྒྱུར།
ཨི (ི)	i
ཨུ (ུ)	u
ཨེ (ེ)	e
ཨོ (ོ)	o

 

 

 

Consonantགསལ་བྱེད་སུམ་ཅུ།
རྫོང་ཁའི་ཡིག་གཟུགས།	དོ་མཉམ་གྱི་སྡེབ་སྒྱུར།
ཀ	ka (k)
ཁ	kha (kha)
ག	ga (g)
ང	nga(ng)
ཅ	ca (c)
ཆ	cha (ch)
ཇ	ja (j)
ཉ	nya (ny)
ཏ	ta (t)
ཐ	tha (th)
ད	da (d)
ན	na (n)
པ	pa (p)
ཕ	pha (ph)
བ	ba (ba)
མ	ma (ma)
ཙ	tsa (ts)
ཚ	tsha (tsh)
ཛ	dza (dz)
ཝ	wa (w)
ཞ	zha (zh)
ཟ	za (z)
འ	’a (’)
ཡ	ya (y)
ར	ra (r)
ལ	la (l)
ཤ	sha (sh)
ས	sa (s)
ཧ	ha (h)
ཨ	a

 

འདོགས་ཅན།Subjoined letters

ཡ་བཏགས་བདུན།The seven subjoined		ར་བཏགས།Subscribed letter		ལ་བཏགས།
རྫོང་ཁའི་ཡིག་གཟུགས།	དོ་མཉམ་གྱི་སྡེབ་སྒྱུར།	རྫོང་ཁའི་ཡིག་གཟུགས།	དོ་མཉམ་གྱི་སྡེབ་སྒྱུར།	རྫོང་ཁའི་ཡིག་གཟུགས།	དོ་མཉམ་གྱི་སྡེབ་སྒྱུར།
ཀྱ	kya (ky)	ཀྲ	kra (kr)	ཀླ	kla (kl)
ཁྱ	khya (khy)	ཁྲ	khra (khr)	གླ	gla (gl)
གྱ	gya (gy)	གྲ	gra (gr)	བླ	bla (bl)
པྱ	pya (py)	ཏྲ	tra (tr)	ཟླ	zla (zl)
ཕྱ	phya (phy)	ཐྲ	thra (thr)	རླ	rla (rl)
བྱ	bya (by)	དྲ	dra (dr)	སླ	sla (sl)
མྱ	mya (my)	ནྲ	nra (nr)
		པྲ	pra (pr)
		ཕྲ	phra (phr)
		བྲ	bra (br)
		མྲ	mra (mr)
		ཤྲ	shra (shr)
		སྲ	sra (sr)
		ཧྲ	hra (hr)

  

མགོ་ཅན། Super script

ར་མགོ། Superscripted letter		ལ་མགོ།		ས་མགོ།
རྫོང་ཁའི་ཡིག་གཟུགས།	དོ་མཉམ་གྱི་སྡེབ་སྒྱུར།	རྫོང་ཁའི་ཡིག་གཟུགས།	དོ་མཉམ་གྱི་སྡེབ་སྒྱུར།	རྫོང་ཁའི་ཡིག་གཟུགས།	དོ་མཉམ་གྱི་སྡེབ་སྒྱུར།
རྐ	rka (rk)	ལྐ	lka (lk)	སྐ	ska (sk)
རྒ	rga (rg)	ལྒ	lga (lg)	སྒ	sga (sg)
རྔ	rnga (rng)	ལྔ	lnga (lng)	སྔ	snga (sng)
རྗ	rja (rj)	ལྕ	lca (lc)	སྙ	snya (sny)
རྙ	rnya (rny)	ལྗ	lja (lj)	སྟ	sta (st)
རྟ	rta (rt)	ལྟ	lta (lt)	སྡ	sda (sd)
རྡ	rda (rda)	ལྡ	lda (ld)	སྣ	sna (sn)
རྣ	rna (rn)	ལྤ	lpa (lp)	སྤ	spa (sp)
རྦ	rba (rb)	ལྦ	lba (lb)	སྦ	sba (sb)
རྨ	rma (rm)	ལྷ	lha (lh)	སྨ	sma (sm)
རྩ	rtsa (rts)			སྩ	stsa (sts)
རྫ	rdza (rdz)

 

	ཝ་ཟུར།
རྫོང་ཁའི་ཡིག་གཟུགས།		དོ་མཉམ་གྱི་སྡེབ་སྒྱུར།
དྭ		dwa
ཚྭ		tshwa
ཞྭ		zhwa
ཟྭ		zwa
ལྭ		lwa
ཤྭ		shwa
ཧྭ		hwa

Wylie Transliteration Scheme Rules

·         Rule 1:

Transliterate Tibetan characters in a syllable from left to right and in stacks from top to bottom with the vowel being transliterated after the final consonant of the root letter or stack.

Example:  becomes bsgribs.

·         Rule 2:

If there is no explicit vowel mark, the implicit vowel is transliterated as “a” and placed after the final consonant of the root letter or stack.

Example:  becomes mkhan.

·         Rule 3:

Use the period(.) to horizontally display two consonants that would normally be stacked.

Example:  becomes gyon but   becomes g.yon.

·         Rule 4:

Use of the plus-sign (“+”) is required between consonants in a non-standard Tibetan stack.

 

Example:  becomes sat+twa.

·         Rule 5:

Use the plus-sign (“+”) between transliteration equivalents for multiple vowel signs above and below the same Tibetan stack. In such cases, the vowels should be transliterated from bottom to top even though this may contradict the logical order of the expanded form.

Example: rdo rje, becomes rdo+e.

·         Rule 6:

When “a” is found at the beginning of a word and lacks a vowel sound, it is transliterated as “a” otherwise it is transliterated according to the vowel sign attached to it.

 

Example:    ཨ་ཁུ་ a khu    ཨེ་མ་ ema   ཨོམ་ om

·         Rule 7:

Use capital letters to denote the following Sanskrit based Tibetan characters.

                        1.Anusvara

Example: ཨོཾoM   

                                     2. Visarga

                                     Example: དུ: duH

                                     3. The long vowels

                         Example: མཱmA  ལཱlA    ནཱnA

·         Rule 8:

Use capital letters to represent retroflex.

ཕཊphaT        ཊTa   ཋ Tha  ཌDa

Formula in Dzongkha

༡༽མིང་གཞི་ལུ་དབྱངས་ཡོད་པ་ཅིན་  མིང་གཞི་འདི་ཕྱེད་ཀ་ཐོབ།
དཔེར་ན།གསུམ།=gsum

༢༽    མིང་གཞི་ལུ་མེད་པ་ཅིན་  མིང་གཞི་འདི་ཧྲིལ་བུམ་ཐོབ།
དཔེར་ན།གནམ།=gnam

༣༽    སྔོན་འཇུག་  རྗེས་འཇུག་  ཡང་འཇུག་ཚུ་  ཕྱེད་ཀ་ཐོབ།
དཔེར་ན།མཐའ།= mtha’

༤༽    འདོགས་ཅན་ (ར་བཏགས་  ལ་བཏགས་  ཡ་བཏགས་)  ཡོད་པ་ཅིན་མིང་གཞི་འདི་ཕྱད་ཀ་ཐོབ།
དཔེར་ན།    དཔྱང་།=   dpyang

༥༽     མགོ་ཅན་  (ར་མགོ་  ལ་མགོ་  ས་མགོ)་  ཡོད་པ་ཅིན་  མིང་གཞི་འདི་  ཧྲིལ་བུམ་ཐོབ།
དཔེར་ན།   རྒལ།   rgal

༦༽     ཝ་ཟུར་ཡོད་པ་ཅིན་  མིང་གཞི་འདི་ཕྱེད་ཀ་ཐོབ།
དཔེར་ན།   རི་དྭགས།=   ri dwags

༧༽    མིང་མཐའ་ལུ་དབྱངས་མེད་པ་ཅིན་  མིང་མཐའ་འདི་  ཧྲིལ་བུམ་ཐོབ།
དཔེར་ན།    དམན་པ།=  dman pa

༨༽    ཚིག་ནང་  (ག) གི་ཤུལ་ལས་  (ཡ) ཡོད་པ་ཅིན་ (.) ལག་ལེན་འཐབ།
དཔེར་ན།   གཡོན།=  g.yon

༩༽   ཨ་ཡིག་ལུ་དབྱངས་ཡོད་པ་ཅིན་  དབྱངས་གི་སྡེབ་སྒྱུར་འདི་བྲི་དགོ།
དཔེར་ན།   ཨིན།= in
ཨོམ།= o